90 yaşına kadar günü olan adam 60’ında ölüdüğünde 30 yıl boyunca devletler bu masraflardan kurtulmuş olacak. Edilen kârı hesaplayın!

• CEM ASLAN

Mezarlıkta çalışan bir arkadaşım var. Seyrek görüşürüz. Geçenlerde bir arayayım dedim.

Çok yoğun olduğunu söyledi. “Eskiden günde 100-150 cenaze gömerdik. Şimdi 300-350 gömüyoruz” dedi.

Salgının etkisini anlamak için bundan iyi bir veri olamaz. Demek pik zamanlarda ölüm oranları 2-2,5 katına çıkmış.

2019 yılında Türkiye’de 435 bin ölüm olmuş. Normalde altıncı ayda açıklanması gereken 2020 rakamlarını daha açıklamadıkları için bilemiyoruz. Fakat bir yıllık ölüm sayısının iki katına çıktığını varsaymak mantıklı olur.

Yaklaşık üç yıllık salgın bitene kadar milyon dolayında ölüm olacaktır.

Bu virüsün öldürücülüğü yüzde 1 – 1,5 arasında ve eninden sonunda herkese bulaşacak. Ölüm sayılarının sağlamasını bir de buradan yapabiliriz. O zaman 80 milyonluk bir ülkede salgın boyunca toplamda 800 bin ile 1,2 milyon arası fazladan ölüm olur.

Aynı sonuç!

Bu ölümlerin büyük çoğunluğu ise 60 yaş üstü. Çalışmayan, emekli maaşı ile geçinen nüfus. Piyasa düzeni için edilgen tüketiciler olmaktan öte bir işe yaramaz görülen insanlar.

Sosyal güvenlik sisteminden bir emeklinin aldığı en az aylık 2 bin lira. Emeklisine göre 10 bine kadar çıkar. Bunların yanında yaşlıların hastane, doktor, ilaç masrafları olur. Sosyal yardım masrafları olur. Ulaşım gibi bazı kamu hizmetlerinden ücretsiz yararlanırlar.

Bu maaş ödemelerinin ve diğer harcamaların ortalamasını 4 bin lira olarak alsan 1 milyon fazladan ölümün devletten alacağı yük aylık 4 milyar lira eder!

Salgın bu şiddetiyle bir ya da üç yıl sürecek. Evet, o sürede devletin vergi gelirlerinde ekonomik etkinliklerin yavaşlamasından dolayı bir miktar azalma olacaktır. Fakat 90 yaşına kadar günü olan adam 60’ında ölüdüğünde 30 yıl boyunca devletler bu masraflardan kurtulmuş olacak. Edilen kârı hesaplayın!

Bu hesaplar dünyanın her yerinde en tepedekiler tarafından yapılmıyor olamaz. Nitekim Boris Johson’ın bu doğrultuda sözler ettiği eski danışmanı tarafından basına açıklandı. Trump, Putin, Bolsonaro, Erdoğan,…bunlar insan hayatına ne kadar değer verirler sizce?

Hastaneler taşmasın yeter diyorlardır. O zaman insanlar sokaklarda ölmeye başlar ve hükümetler için yıpratıcı manzaralar oluşur. Onun dışında olanlar mesele sayılmaz!

Hükümetinizin salgına karşı edilgen davrandığını mı düşünüyorsunuz? Aşılama çok mu yavaş gidiyor? Aldıkları kararlar akılsızca, uygulamalar da bir o kadar beceriksizce mi?

O kadar beceriksiz olmak mümkün mü gerçekten?